صورت سود و زیان چیست

صورت سود و زیان یا Profit and Loss Statement یکی از مهمترین صورتهای مالی شرکتها می‌باشد.

این صورتحساب درآمدی توسط حسابداران یک شرکت برای دوره زمانی مشخص، تهیه می‌گردد.

این صورت مالی درآمدها، هزینه‌ها و همچنین سود و زیان انتهای دوره را در خود منعکس می‌نماید.

کاربرد صورت سود و زیان

صورت سود و زیان در کنار دو گزارش مالی دیگر (ترازنامه و صورت حساب وجه نقد) نگاهی عمیق به عملکرد مالی شرکت دارد.

در این صورتِ مالی، درآمدها و هزینه‌های تحقق یافته طی دوره، در برابر هم قرار می‌گیرند.

با مقایسه و اعمال عملیات ریاضی روی اعداد مربوط به درآمدها و هزینه‌ها‌، سودده یا زیان‌ده بودن شرکت مورد نظر مشخص می‌شود.

سود ( زیان ) = درآمد (ها) – هزینه (ها)

اطلاعات صورت سود و زیان مورد استفاده چه کسانی است؟

اعضای هیئت مدیره، مدیر عامل و مدیران اجرایی شرکت، از جمله استفاده‌کنندگان درون سازمانی از این صورت مالی به حساب می‌آیند.

علاوه بر این، هر شخص حقیقی یا حقوقی که قصد اطلاع از وضعیت سودآوری شرکت را دارد، اعم از دولت، کارگزاران بازار سرمایه، اعطاءکنندگان وام و … بر حسب نیازی که دارند، اجازه استفاده از اطلاعات این صورت مالی را دارا می‌باشند.

آیتم های محاسباتی در ۶ بخش اصلی صورت سود و زیان عبارتند از:

۱٫ فروش خالص

فروش خالص نشان دهنده کل درآمد حاصل در شرکت، به استثنای بازده فروش، کمک هزینه و تخفیف در فروش می‌باشد:

فروش خالص = فروش ناخالص – بازده فروش – کمک هزینه – تخفیف فروش

۲٫ سود ناخالص

به سودی اشاره دارد که پس از کسر هزینه‌های متغیر از فروش خالص (درآمد فروش) حاصل می‌شود.

این سود کارایی شرکت را در استفاده از نیروی کار و تجهیزات آن در تولید کالا یا ارائه خدمات ارزیابی می‌کند:

سود ناخالص = فروش خالص – بهای تمام شده کالای فروش رفته

۳٫ سود عملیاتی

سودی که پس از کسر بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی و هزینه‌های عملیاتی (فروش، اداری و عمومی) از سود ناخالص (درآمد عملیاتی) به دست می‌آید:

سود عملیاتی=درآمد عملیاتی–هزینه‌های عملیاتی(فروش، اداری، عمومی)–هزینه استهلاک

۴٫ سود قبل از مالیات

سودی است که با کسر هزینه‌های مالی نظیر بهره و سایر هزینه‌های بانکی، از سود عملیاتی حاصل می‌شود و با عنوان سود غیرعملیاتی نیز شناخته شده است:

سود غیر عملیاتی = سود عملیاتی – هزینه‌های مالی

۵٫ سود هر سهم

از تقسیم سود خالص یک شرکت به تعداد سهام موجود حاصل می‌شود.

۶٫ سود خالص Net Income

به زبان ساده سود خالص نشان دهنده مبلغ پولی است که پس از پرداخت هزینه باقی مانده است؛

سود خالص = سود عملیاتی – هزینه‌های غیرعملیاتی + درآمدهای غیرعملیاتی – مالیات

تعدادی از موارد ذکر شده به صورت زیر در جدولِ این صورت مالی محاسبه می‌شود:

اقلام صورت سود و زیان Profit and Loss Statement Items

• درآمد فروش Revenue (or Sales)

به عایدی خالص شرکت از محل فروش محصول و ارائه خدمات گویند.

هزینه‌های مرتبط با تولید کالای فروخته شده یا خدمات ارائه شده در آن لحاظ نشده است .

• هزینه های غیرعملیاتی

هزینه‌هایی را شامل می‌شود که با عملیات اصلی ارتباطی ندارند.

از جمله متداول‌ترین هزینه‌های غیرعملیاتی می‌توان هزینه‌های بهره و خسارات موجود در دارایی‌ها اشاره کرد.

این نوع از هزینه‌ها از سود عملیاتی کسر می‌شود و در انتهای این صورت درج می‌شوند.

• درآمدهای غیرعملیاتی

درآمدهایی را شامل می‌شود که از جریان اصلی فعالیت‌های شرکت حاصل نمی‌شود و شامل مواردی نظیر: سود سهام، سود حاصل از سرمایه گذاری سود حاصل از ارز و … است.

• کل مبلغ سود تحقق یافته شرکت

نشان دهنده میزان سود حاصل از فروش کالا یا ارائه خدمت به قیمت بالاتر یا پایین تر از مبلغ تمام شده کالاست .
به بیانی ساده‌تر می‌توان گفت که سود تحقق یافته، سودی است که به پول نقد تبدیل شده است.

انواع صورت‌ سود و زیان

بخاطر تفاوت در ماهیت شرکتهای بورسی، انواع مختلفی از صورتهای مالی منتشر می‌شود.

انواع مختلفی از شرکتهای بورسی را می‌توان به این صورت نام برد؛

1. شرکتهای تولیدی
2. شرکتهای خدماتی
3. شرکتهای بانکی
4. شرکتهای بازرگانی
5. شرکتهای پیمانکاری
6. شرکتهای سرمایه گذاری

به دلیل وجود چنین تفاوتهایی، صورتهای سود و زیان در انواع مختلفی تنظیم می‌شوند مثل:

• صورت سود و زیان ساده یا عادی
• صورت سود و زیان جامع
• صورت سود و زیان تلفیقی
• صورت سود و زیان انباشته

انواعِ صورتهای سود و زیان به طور خلاصه در این ۴ نوع دسته‌بندی می‌شوند؛

۱) صورت سود و زیانِ ساده یا عادی

این نوع از صورت سود و زیان همان صورت سود و زیانِ ساده است که شامل درآمدها ، هزینه‌ها و سود ویژه انتهای دوره است. مهمترین خروجی این نوع از صورت های مالی فروش خالص می‌باشد که از آن برای ارزیابی وضعیت ماندگاری شرکت و ایجاد سود برای سهام داران استفاده می‌شود.

در شکل زیر صورت سود و زیانِ نمونه از نوع صورت سود و زیانِ ساده برای یک شرکت فرضی در طی دوره مشخص آورده شده است:

۲) صورت سود و زیانِ جامع

یکی از صورت های مالی شرکتها، صورت سود و زیانِ جامع است که در آن هم به درآمد خالص استاندارد و هم به سایر درآمدهای جاری پرداخته شده است .
این صورت سود و زیان با ارائه اطلاعات دقیق‌تری از درآمد شرکت و همچنین نمایش سود هر سهم و نحوه توزیع آن میان سهام‌های موجود ، ابزار مناسبی برای تحلیل سرمایه گذاران فراهم می‌کند.

۳) صورت سود و زیانِ تلفیقی

از جمله گزارشات مالی است که توسط شرکت اصلی که دارای چندین شرکت تابعه است، تهیه و گزارش می‌شود.

در صورت سود و زیانِ تلفیقی، مبالغ مربوط به انواع دارایی های نقدی و غیرنقدی، بدهی‌ها، میزان درآمدهای حاصل از عرضه کالا و ارائه خدمات و همچنین هزینه‌های جاری هر کدام از زیرمجموعه‌ها به صورت جداگانه تهیه و در انتها به صورت کلی و تلفیقی با شرکت مادر، گزارش می‌شود.

۴) صورت سود و زیان انباشته

این حساب سود و زیان در پایان هر سال مالی، در بخش حقوق صاحبان سهام قید می‌شود.

برای محاسبه آن، سود و زیان انباشته ابتدای دوره به خالص سود و زیان اضافه می‌شود و در مرحله بعد سود سهام از آن کسر می‌گردد.

تجزیه و تحلیل عمودی و افقی

تجزیه و تحلیل عمودی به روابط بین اعداد در یک دوره گزارش مالی متمرکز میشود.

در این نوع از تجزیه و تحلیل اجزای هر سطر به عنوان درصدی از کل مجموعه در این صورت مطرح می‌شود.

تجزیه و تحلیل افقی در بررسی صورت مالی یک شرکت در چندین دوره مورد استفاده قرار میگیرد.

به عبارتی دیگر این نوع از تجزیه و تحلیل به مقایسه عملکرد شرکت در طول زمان اشاره دارد .

تجزیه و تحلیل مقایسه‌ای

این نوع از تجزیه و تحلیل به بررسی رشد و موفقیت مالی یک شرکت و مقایسه آن با رقبا می‌پردازد.

این مقایسه به ردیابی عواملی که باعث بهبود عملکرد شرکت موردنظر شده‌، منجر می‌شود.

حسن امیری

مدیر سایت آموزش بورس

سرمایه‌ گذار و سهامدار محترم بازار بورس و سهام، همه مطالب ما جهت آموزش سرمایه گذاری در بورس بوده و هیچ‌یک از مطالب سایت آموزش بورس به هیچ وجه، یک پیشنهاد جهت خرید و فروش سهام نیست  … www.Bourse-Education.ir

آموزش بورس با سایت آموزش بورس